Słowniczek podstawowych pojęć

Słownik pojęć stosowanych w branży druku 3D opracowaliśmy na podstawie wiedzy i doświadczenia naszych specjalistów. Umieszczone w nim zagadnienia pomogą Państwu szybko i w jasny sposób poznać słownictwo stosowane w technologii druku 3D.

B

Bl-touch – mechaniczny czujnik odpowiedzialny za autopoziomowanie powierzchni roboczej stołu
drukarki. Czujnik dokonuje pomiaru za pomocą wysuwanej końcówki i działa w oparciu o efekt Halla.

Brim – drukowane ścieżki, które tworzą obwódkę dookoła modelu, bezpośrednio do niego przylegając. Dzięki temu zwiększa się powierzchnia styku modelu ze stołem roboczym. Jest to ważne
przy druku z materiałów charakteryzujących się dużym skurczem.

C

Coasting - termin określa zjawisko, w którym głowica przestaje na kilka [mm] przed dojazdem do
końca warstwy obrysu podawać filament. W zależności od odległości parametru coasting, zjawisko to
pomaga uczynić szew mniej widzialnym na modelu.

Czujnik filamentu – czujnik obecności filamentu. Zapobiega możliwości drukowania w przypadku gdy
filament nawinięty na szpulę skończy się. Po wykryciu braku obecności filamentu, proces druku jest
pauzowany.

E

Ekstruder (extruder) – mechanizm roboczy stanowiący element głowicy drukującej. Odpowiada za
pobieranie filamentu ze szpuli i przetłaczanie go do bloku grzejnego.

Ekstruzja (extrusion) – parametr wytłaczania roztopionego filamentu przez dyszę, wyrażany w
[mm/s].

F

FFF/FDM – technologia druku 3D, polegającego na nanoszeniu roztopionego tworzywa sztucznego
warstwa po warstwie aż do uzyskania pełnej wysokości drukowanego modelu. Nanoszona warstwa
jest spajana z poprzednią pod działaniem wysokiej temperatury.

Filament – materiał używany w procesie druku 3D na urządzeniach pracujących w technologii
FFF(FDM). Istnieją dwie popularne średnice filamentu: (1.75 mm i 2.85 mm).

G

G-code – język programowania wykorzystywany w urządzeniach sterowanych numerycznie, w tym
w drukarkach 3D. Plik G-code stanowi zbiór komend, które są odczytywane i wykonywane przez
drukarkę po kolei. Plik g-code zawiera m.in. informację o tym, jakie ruchy powinna wykonywać
drukarka, z jakimi prędkościami, jakie temperatury powinna przyjąć.
Głowica drukująca – główny element roboczy drukarki 3D. Składa się z:

ekstrudera,

hotendu,

systemu chłodzenia wydruku.

H

Hotend – element głowicy drukującej znajdujący się bezpośrednio za ekstruderem. Stanowi kanał
prowadzący filament od wyjścia ekstrudera do obszaru, gdzie jest on topiony. Składa się z:

łącznika – stanowiącego kanał prowadzący filament,

radiatora – stanowiącego odprowadzenie ciepła z łącznika,

bloku grzejnego z zamontowaną grzałką i termistorem – odpowiedzialnego za roztapianie
filamentu,

dyszy – stanowiącej koniec hotendu przez którą podawany jest roztopiony filament. Dysze
mogą mieć różne średnice w zależności od producenta. Zwykle jest to przedział (0.15 – 1.2
mm).

K

Kalibracja stołu – proces regulacji położenia stołu roboczego, w celu zapewnienia idealnego
wypoziomowania płaszczyzny stołu roboczego na którym powstaje wydruk 3D.

Krańcówka (endstop) – czujnik krańcowego położenia, zapobiegający kolizję wózka z elementami
ramy drukarki 3D

M

Most (bridge) - terminem tym określany jest moment, w którym głowica drukarki nanosi warstwę nie
podpartą niczym od spodu (np.: między dwoma elementami). Większość kształtów geometrycznych
modeli, które posiadają duży nawis drukowanych jest z pomocą podpór, które mają za zadanie lepsze
osadzenie warstw, które w innym przypadku zapadły by się pod działaniem grawitacji. Istnieje
możliwość drukowania krótkich prostych odcinków (zazwyczaj łączących dwa różne wystające
elementu modelu) bez potrzeby generowania drukowanych podpór. Drukarka wykonuje wtedy
warstwę nawisu mostowego ze znacznie mniejszą prędkością i silniejszym nawiewem wentylatorów
chłodzących wydruk.

N

Nawis (overhang layer) - termin określający miejsce, w którym warstwa modelu drukowana jest pod
bardzo dużym kątem, co naraża ją na opadnięcie pod wpływem grawitacji. Aby zapobiec opadaniu
warstw w newralgicznych miejscach, stosuje się podpory, które drukowane są jednocześnie z
modelem i mają za zadanie zapewnić oparcie dla warstw, drukowanych pod dużym kątem.

O

Obróbka acetonem – forma postprocessingu chemicznego, przeznaczona dla wydruków z materiału
ABS i ASA. Polega na wygładzaniu powierzchni wydruku przez działanie acetonu w formie gazowej. W
praktyce cały proces powoduje rozpuszczanie zewnętrznej warstwy modelu przez co do upodabnia
się on do modeli wykonanych metodą odlewu.

Obrys (shell) – zewnętrzna struktura modelu drukowanego, drukowana w formie ścieżek tworzących
ścianki modelu.

Ooze shield - termin określający strukturę w formie drukowanej obwódki, generowaną przez slicer,
która drukowana jest jednocześnie wokół modelu. Dotyczy to sytuacji, w której model drukowany
jest przy użyciu dwóch różnych filamentów jednocześnie. Ooze shield ma za zadanie zbierać na sobie
drobiny wyciekającego samoistnie filamentu z nieaktywnej głowicy.

P

Podpora (support) – struktura w formie rusztowania, która pozwala na druk warstw modelu o dużym
kącie nawisu. Podpory wyłamuje się następnie po zakończonym procesie drukowania.

Postprocessing – terminem tym nazywane są wszelkie działania, polegające na pozbywaniu się
niedoskonałości wydruków. Postprocessing przyjmuje wiele form. Model może być poprawiany
mechaniczne, np.: poprzez obróbkę skrawaniem, lub chemicznie np.: poprzez wygładzanie ścianek
dzięki działaniu środka chemicznego. Mechaniczne wyłamywanie podpór drukowanych również
należy do formy postprocessingu.

Prime pillar – termin określający strukturę w formie wieży, generowaną przez slicer, która
drukowana jest jednocześnie obok modelu. Dotyczy to sytuacji, w której model drukowany jest przy
użyciu dwóch różnych filamentów jednocześnie. Wieża ma za zadanie zapewnić ciągłość podawania
filamentu podczas zmian głowic drukujących.

Profil (preset) – zbiór ustawień parametrów druku (prędkości, temperatury, chłodzenie itp.)
zapisanych w slicerze. Zdefiniowany profil ustawień pozwala na wygodną i sprawną pracę z maszyna,
ponieważ użytkownik nie musi za każdym razem definiować ustawień pod model, który chce
wydrukować.

Przejazd jałowy – ruch głowicy, podczas którego nie odbywa się ekstruzja filamentu (np.: między
ruch między jednym a drugim modelem drukowanym w tym samym czasie).

R

Radełko (hobbed bolt, extrusion gear) – element ekstrudera odpowiedzialny za przetłaczanie
filamentu do hotendu dzięki specjalnym nacięciom.

Raft – drukowana platforma, na której następnie drukowany jest docelowy model. Raft stosuje się
w celu unikania druku bezpośrednio na powierzchni stołu roboczego. Po zakończonym procesie
druku, platformę raftu odrywa się od spodniej warstwy modelu docelowego.

Retrakcja – parametr wyrażany w [mm] określający o jaką długość cofany jest filament podczas
przejazdów jałowych. Retrakcja zapobiega grawitacyjnemu samoistnemu wypływaniu filamentu
z końcówki dyszy, a tym samym pozostawianiu nieestetycznych nitek filamentu na wydrukach.

S

Skirt – drukowane ścieżki, które tworzą obwódkę dookoła modelu, nie przylegającą bezpośrednio do
niego.
Skurcz materiału - Niepożądane zjawisko powstające podczas procesu druku 3D, polegające na
zmniejszaniu objętości materiału pod wpływem gwałtownej zmiany temperatury.

Slicer – oprogramowanie pozwalające przygotować model do druku 3D. Program podczas
przygotowywania modelu dzieli go na warstwy i tworzy symulacyjny podgląd przebiegu procesu
druku 3D. Przygotowany model do druku występuje zawsze w formacie g-code

Sok z ABS – popularny wśród hobbistów środek adhezyjny, który może być samodzielnie wytworzony
przez użytkownika drukarki. Służy on do pokrywania stołu warstwą, która zapobiega odklejaniu się
modeli drukowanych z materiałów: ABS, ASA, HIPS. Tworzony jest przy wykorzystaniu rozcieńczalnika
na bazie acetonu oraz jakiegokolwiek modelu, wydrukowanego z materiału ABS. Model umieszczony
w rozcieńczalniku zostaje rozpuszczony, tworząc roztwór nazywany sokiem z ABS.

STL – format pliku modelu 3D obsługiwany przez Slicer. Posiadając plik w tym formacie, użytkownik
jest w stanie przygotować model do druku 3D i wygenerować plik g-code, rozumiany przez drukarkę
3D.

Stopa słonia (elephant foot) – efekt wizualny modelu objawiający się nadmiernym rozpłaszczeniem
pierwszych warstw modelu. W miarę nadrukowywania kolejnych warstw model drukowany jest
poprawnie, jednak obserwując model wzdłuż jego ścianek, bardzo wyraźnie widoczne jest zgrubienie
na pierwszych warstwach. Zjawisko to powstaje, gdy temperatura stołu jest zbyt wysoka dla
drukowanego materiału, co powoduje że pierwsze warstwy dodatkowo rozpływają się na boki.
Zjawisku stopy słonia sprzyja również niepoprawnie skalibrowany stół roboczy, głównie w przypadku,
gdy dysza dla pierwszej warstwy znajduje się za blisko stołu roboczego, co dodatkowo powoduje
rozpłaszczenie materiału.

Stół roboczy (heated bed) – platforma robocza drukarki 3D, na której powstają wydruki. Wyposażona
jest w grzałkę i termistor, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie temperatur zalecanych dla druku
z niektórych filamentów technicznych, np.: ABS.

Szew (seam) – termin określa miejsce, w którym drukarka zaczyna i kończy warstwę obrysu. Zwykle
w takich miejscach pozostaje wyraźny ślad, a z każdą kolejną warstwą szew przyjmuje postać
pionowej spoiny. Jest to bardzo widoczna struktura, która nie jest pożądana ze względu na psucie
efektu wizualnego modelu.

Ś

Środek adhezyjny – jest to produkt służący do pokrycia powierzchni roboczej stołu drukarki 3D
warstwą, która zapobiega odklejaniu się modelu podczas procesu drukowania. Wykorzystanie
środków adhezyjnych jest szczególnie ważne przy użytkowaniu materiałów technicznych,
charakteryzujących się skurczem podczas procesu drukowania.

W

Wobbling – efekt wizualny objawiający się powstawaniem na ściankach modelu powtarzających się
prążków. Jest to spowodowane problemem mechanicznym z układem osi Z. Efekt prążków powoduje
nakrętka trapezowa, która współpracuje ze śrubą o gwincie trapezowym. Gdy śruba trapezowa jest
nieosiowa, nakrętka przy obrocie śruby przemieszcza się powodując tym samym przesunięcia
powierzchni stołu roboczego. Istnieje również sporo innych czynników mechanicznych, które mogą
wpływać na powstawanie prążków widocznych na ściankach druku.

Wózek (cart) – element drukarki, spoczywający na prowadnicach liniowych. Stanowi bazę,
pozwalającą na zamocowanie głowicy drukującej.

Wypełnienie (infill) – wewnętrzna struktura modelu drukowanego, przyjmuje postać różnych
wzorów. Jest to parametr decydujący o wytrzymałości obiektu, wadze, ale także o nieprężeniach
powstających podczas procesu druku 3D. Parametr ten wyrażany jest w [%].

Wysokość warstwy (layer height) – wysokość pojedynczej warstwy, tworzącej model. Im mniejsza
jest wartość wysokości warstwy, tym model jest odwzorowany dokładniej oraz efekt wizualny ścianek
zewnętrznych jest znacznie ładniejszy. Im większa wartość wysokości warstwy, tym model jest mniej
dokładny, na ściankach zewnętrznych widoczne są wyraźnie zarysy warstw, jednak czas druku jest
znacznie krótszy niż w przypadku niskich wartości wysokości warstw.

Wysokość warstwy jest ściśle powiązana ze średnicą używanej dyszy. Przyjmuje się że wysokość
warstwy nie powinna przekraczać połowy wartości średnicy dyszy. Jest to związane z uzyskaniem
wysokiej jakości wydruków.

Wytarcie dyszy (wipe) – termin określa specyficzny ruch drukarki, który przypomina szybki ruch
wytarcia dyszy w momencie kończenia warstwy obrysu modelu. W zależności od odległości wytarcia,
ruch ten pomaga uczynić szew mniej widzialnym na modelu.